Firma bilgilerinin gizli tutulduğu iş ilanlarının, ağırlıklı olarak İnternet'e verildiği konusunda adayları uyaran uzmanlar, "Çelişkilere dikkat" diyor.

Sektöründe lider firmamız için üniversite mezunu, iyi derecede İngilizce bilen, MS Office uygulamalarını eksiksiz kullanabilen, beden dilinden anlayan, motivasyon ve ikna etme becerisi yüksek, yazılı ve sözlü iletişim becerileri iyi, liderlik yetkinliği olan, analitik düşünce yapısına sahip, yaratıcı, sürekli gelişmeyi ve geliştirmeyi ilke edinmiş kişiler aranmaktadır"...

Türkiye'deki firmaların neredeyse yarısından fazlasının sektöründe lider olduğunu vurgulayan ve biz sizi ararız' cümlesi kadar klişeleşmiş bu ifadeler, iş aramakta olan herkes için hayli tanıdık. Ama bu ilanların özellikle dikkat çeken kısmı, şirket isminin bilhassa gizli tutulması. Bu tip ilanlara günümüzde hemen her sektörde ve her pozisyona yönelik rastlamak mümkün. Gazete ya da dergi ilanlarında, seri ilan eklerinde ve insan kaynakları portallarında "sektöründe lider firma, firma ismi gizli tutulmaktadır ya da genel başvuru" başlıklarıyla karşımıza çıkan bu ilanlar, stratejik ve taktik sebeplerle kullanılıyor. Şöyle ki, bir şirketin kendi içindeki dengeleri korumak, rakiplere gelecekteki iş planlarıyla ilgili ipucu vermemek ve kimi zaman da organizasyonun son durumuyla (açık pozisyonlar, eksik kadrolar vb.) ilgili dışarıya bilgi aktarmamak gibi sebeplerle kurumlar adlarını ve kimliklerini saklamayı uygun bulabiliyorlar. Nitekim bu yöntem Batı'da da uzun yıllardır kullanıla gelmiş olup, haklı görülebilecek sebeplere dayanıyor. Ancak son dönemde 'gizli' ibareli ilanlar, sıkça gündeme taşınmaya başlandı.  

Türkiye'de insan kaynakları alanında son yıllarda kaydedilen iyi yöndeki gelişmeler, holding ve şirketlerde kurumsallaşmaya hız verilmesi ve iş dünyasına ait her türlü süreçte şeffaflaşma ihtiyacının artması gibi sebeplerle gizli ilanlar eskisine oranla daha fazla sorgulanıyor hale geldi. Bu ilanlar hakkında "firma için ne kadar etkili" ve "amaca gerçekten hizmet ediyor mu", "güvenilir ve itibarlı şirketler de böyle ilanlar veriyor mu" ya da "adaylar için bu ilanlara başvurmak doğru mudur" şeklinde sorular sıkça sorulmaya başlandı. Bunun en son örneği iş yaşamına dair şikayetlerin ve taleplerin dile getirildiği binlerce üyeye sahip www.nasil1firma.com'a girilen entry'ler oldu. Girilen şikayetlerin ağırlıklı bir  kısmını 'gizli' ibareli ilanlar ve bu ilanları veren firmalar hakkındaki görüşler oluşturuyor.

Sanal ilanlar

İş arayan adayların firma isimlerinin saklı tutulduğu ilanlar hakkında yazdıkları görüşler incelendiğinde, bu firmaların Çalışan bulmak için ismi saklı ilan veren bir şirketin çalışılabilir bir yer olma ihtimali düşük" şeklinde nitelendirildiğini görmek mümkün. Özellikle İnternet'e verilen ilanlarda bu durumla sık karşılaşıldığı ve adayların verilen adrese gidene kadar hangi şirketle iş görüşmesi yapacağını bilemediği anlatılıyor. Ve iş arayanların, gizli ilanlara başvurmaktan ve bu şirketlerden gelen görüşme taleplerine cevap vermekten de çekindiği belirtiliyor. "Bu tip ilanlar, akıllarda soru işareti yaratıyor. Adaylar en basitinden 'ya kendi firmam ilan verdiyse' diye endişe ediyor. Bu nedenle de özellikle halihazırda çalışanlar, gizli ibaresi bulunan ilanlara başvurmaktan kaçınıyor" diyen nasil1firma.com editörü gelecek aylarda bu konuyla ilgili sitede bir bölüm açmayı planladıklarını belirtti. Böylece "adı saklı" şirketle görüşmeye giden herhangi bir site üyesi, verilen ilanın hangi şirkete ait olduğunu diğer kullanıcı ve ziyaretçilerle paylaşabilecek. Yani bir anlamda şirketlerin gizliliği de ortadan kalkacak.

İnsan kaynakları danışmanları ve uzmanları ise bu eleştiriyi bir adım daha öteye götürerek iş arayanların ya da çalışanların güvenilir bulmadığı bu ilanlara dair fikirlerini "İş arayanlara artık bu ilanlar gerçekçi gelmiyor. Şirketlerin de imajına zarar vermeye başladı" sözleriyle dile getiriyor. İnsan kaynakları danışmanı M. Cemil Özden, bu ilanları "sanal" olarak nitelendiriyor ve eleman ihtiyacı olmayan pozisyonlar için verildiğini düşünüyor. Bir diğer ifadeyle ilanda belirtilen eleman arayışının gerçeği yansıtmadığını belirtiyor. Yaklaşık beş - altı yıl önce Türkiye'de bu uygulamanın doruk noktasına ulaştığını belirten Özden, günümüzde de farklı ölçeklerde ve çeşitli sektörlerden firmaların özellikle İnternet üzerinden verdikleri ilanlarda bu uygulamaya yer verdiklerini söylüyor. Peki niçin firmalar Özden'in deyimiyle sanal ilan vermeye ihtiyaç duyuyor? Bu sorunun cevabı, içinde bulunulan konjonktüre ve şirket yapısına göre farklılık gösteriyor. "Genellikle gazete ya da dergilere verilen ilanların maliyeti daha yüksek olduğu için, firmaların bu tür ortamlarda sanal ilan vermesi pek rastlanır bir şey değil" diyen Özden, daha çok bu tarz ilanlar için İnternet sitelerinin tercih edildiğini söylüyor.

Eflatun Eğitim ve Danışmanlık firmasının kurucu yöneticisi Dr. Hüseyin Çırpan'ın ise konuya ilişkin oldukça önemli bir tespiti bulunuyor: Firma isminin gizli tutulduğu ilanlar, nitelikli özgeçmişleri toplama konusunda başarısız bir yöntem ve birçok profesyonel ilanı gerçekçi bulsa dahi, şirkete dair kuşkularından dolayı başvurmaktan vazgeçebiliyor. Ayrıca halihazırdaki işverenine CV gönderiyor durumuna düşüp 'gözü dışarıda' şeklinde algılanma riski de var. Dolayısıyla ismi gizli tutulan firma, gerçekten sektöründe lider konumunda olsa dahi, kaliteli adayları çatısı altında toplama konusunda olumlu bir sonuç alamıyor.  

Nelere dikkat etmeli?

* Eğer sadece bir pozisyon için gazete ilanı yayınlanmış ve firma ismi verilmişse bu ilan yüzde 99 gerçektir.
* Bir gazete ilanında birden fazla pozisyon yer alıyorsa bu pozisyonlardan çok az bir kısmının gerçek olmama olasılığı vardır.* İlanı veren bir İK firması ve pozisyon sayısı çok fazla ise sanal pozisyonların olasılığı artar.
* Gazetelerde yayınlanan iş ilanlarında firma ismi gizli ise bu ilan çok büyük bir olasılıkla gerçektir.
* İK sitelerinde, üye firma/aranan pozisyon sayısı arasında bir ilişki vardır ve bu makul olmalıdır. Örneğin 500 firma üyeli bir site 2 bin ilan veriyor, 2 bin firma üyeli bir site 500 altında bir ilan veriyor ise bu çelişkiye dikkat edilmeli.